ogenblikstemming

Elke zondagochtend kijk ik naar de Verwondering en vaak word ik getroffen door de woorden van de gast van die ochtend. Zo ook enige tijd geleden door de woorden van Vamba Sherif. Ik vertelde dat aan onze oudste en zei dat ik zijn boek wil lezen omdat ik sommige uitspraken nog eens tot me door wil laten dringen. Blijkt M. het boek te hebben want Vamba is de man van een collega van haar. Het meisje op de voorkant van het boek is hun dochter met de traditionele hoofddoek uit Liberia en het t-shirt is van de Hema en zo zijn de werelden van haar ouders bijeen gekomen op de foto.
Onderstaand citaat is waarom ik het hele boek wilde lezen.

Vamba Sherif ‘ Ongekende liefde’.

Pag. 57

…’Ik wist wat de woorden betekenden, maar wat mijn oudoom vervolgens zei, ging dieper. ‘Kamo Vamba, als ik dit lees, vraag ik me steeds weer af waarom sommige mensen iemand die ze niet kennen tot een ongelovige kunnen verklaren, terwijl ze niet eens weten wie hij is en wat zijn verhouding tot God is. Hoe ik bid is mijn eigen zaak. Niemand gaat naar de hemel omdat hij elke dag de moskee bezocht, of zeven keer naar Mekka op bedevaart is geweest. Het gaat om hoe we met elkaar omgaan, om hoe we onze naasten behandelen, ook als ze geen moslims zijn. Kun je mij goed volgen, Kamo Vambo? Dus voel je vrij om te zijn wie je wilt zijn. Jouw lot ligt niet in handen van iemand, hoe bijzonder zo iemand ook is, maar in jouw eigen handen’…

Wat doe je ’s avonds als je geen zin hebt in lezen en tv? Dan ga je lekker zitten tekenen. Ik zat ervoor wat te bladeren in een oud boek van mijn oma, een soort doe-het-zelf-boek op medisch gebied. Prachtige oude teksten en platen en bij de platen van parasieten in het menselijk lichaam dacht ik: dat is leuk om te tekenen. En dat heb ik dus gedaan. En op het laatst draaide ik de tekening om en dan ziet hij er opeens weer heel anders uit. Mijn oma kocht het boek denk ik in 1943, maar die 3 kan ook een 9 zijn.

Ik lees nu het boek ‘De H is van havik’ van Helen Macdonald. Had net een ander boek van haar gelezen en was er helemaal weg van. Zij heeft een sprekend taalgebruik en is zo’n goed observeerder. Neem nu deze tekst waarin zij haar nieuwe havik beschrijft:

De veren op haar kop hebben de kleur van vergeelde kranten, van papier met theevlekken erop, en lopen stuk voor stuk uit in een donkere, bladvormige pijlpunt, zodat ze van krop tot poten een patroon van vallende regendruppels te zien geeft’…

dus dat het buiten regent is niet zo erg, als je maar een goed boek bij je hebt. Maar straks gaan we er toch opuit, naar de beeldentuin van Nic Jonk.

De afgelopen weken ben ik weer enorm aan het lezen. Zeker eens in de week naar de bibliotheek en dan met een volle tas weer naar huis. Sommige boeken leg ik al snel weer weg, verkeerde keuze. Andere kan ik niet wegleggen voordat ze uit zijn. Dat had ik de afgelopen twee dagen met het boek ‘De boekenapotheek aan de Seine’ van Nina George.

Veel vakantieherinneringen kwamen boven als de hoofdpersoon door Frankrijk reist. Maar ook wat boeken met mensen kunnen doen was boeiend om te lezen. En wat romantiek erbij maakt het geheel nog aantrekkelijker. En nu heb ik het uit en dat is jammer. Net zoals ik het jammer vond dat de andere boeken die ik onlangs las uit waren, maar daar waren gelukkig een deel twee en een deel drie bij. Bij sommige boeken wil je gewoon niet dat het stopt.

In eigen boeken streep ik veel aan, dat kan niet in geleende boeken. Ik heb wel uit het laatste boek een stukje overgeschreven omdat ik het zo leuk vind: zelfbedachte woorden. Doe ik soms ook in een gedicht. Maar deze woorden waren het overschrijven waard.

Sterrenzout ( de sterren die op de rivieren spiegelen)
Zonnewieg ( de zee)
Citroenkus (iedereen wist precies wat ermee bedoeld werd!)
Gezinsanker (de eettafel)
Hartenkerver (de eerste minnaar)
Tijdsluier (je draait je één keer in de zandbak om en je bent een oud mens dat het in de broek doet van het lachen)
Dromein (het grensvlak van droom en werkelijkheid)
Wensenwereld

Dit zou ik graag zelf bedacht hebben maar ben blij dat ik ervan mag genieten.

Wat is het een heerlijk weer. Eigenlijk stond ramen lappen op de agenda maar ik ben even zelf postbode gaan spelen en lekker op de fiets rond gegaan. Nu staat het draadjesvlees te pruttelen en zit ik op mijn kamer te lezen in het prachtige boek van Lao Zi. Hij was een mytische schrijver en dit boek Tao Te Ching (het Boek van de weg en de deugd) wordt al vermeld in de derde eeuw voor Christus.

Dit boek is met foto’s geïllustreerd en met oude Chinese voorwerpen en dus niet te vergelijken met die eerste uitgaves. Maar de inhoud is al die eeuwen overeind gebleven en wordt nog steeds opnieuw uitgegeven. Een klein voorbeeld van de inhoud.

Hoofdstuk 33: ONDERSCHEID IN WETEN.

Zij die anderen kennen, zijn wijs.
Zij die zichzelf kennen, weten te onderscheiden.
Zij die anderen overwinnen, beschikken over spierkracht.
Zij die zichzelf overwinnen, beschikken over zeggingskracht.
Zij die weten wat voldoende is, zijn welvarend.
Zij die zich vol toewijding ontwikkelen, zijn vastberaden.
Zij die niet vervreemd raken van hun plek in de wereld, zijn blijvend.
Zij die sterven en niet verdwijnen, hebben een lang leven.

En dat laatste geldt dus zeker voor Lao Zi die nog altijd voorleeft in zijn geschriften. En in de afbeeldingen van hem.

Maar ook onze eigen gestorven dierbaren blijven leven zolang wij over ze praten en tegen ze praten en aan ze denken.

Ik heb het boekje ‘Overpeinzingen van een bramenzoeker’ van R.N. Roland Holst weer eens gepakt toen ik een stukje met de trein moest. Een stukje trof mij omdat het past onze levensfase: geen verre reizen meer maar tevreden zijn dichterbij te verpozen. De schrijver stierf in 1938 en zijn taal is heerlijk ouderwets langzaam.

…’Mijn jongere vrienden schrijven mij hoe zij op de steilste Alpen klimmen en ik verdroom hier de middag tussen de bloeiende hei, volgend het spel van schitterlichte arabesken, die zon en water te zamen tegen de donkere oever vlechten.
Zou ik te oud worden voor die hoge tochten? Mijn haren, het is waar, grijzen, maar fataler teken lijkt mij nog die diepe bevrediging die het hart in dadeloos mijmeren vindt. Zou alleen mijn gevoel nog kunnen klimmen tot waar de wolken zijn?’…

Ik wilde mijn ochtend eens nuttig besteden door te gaan strijken. Maar toen ik de strijkplank uitklapte gebeurde er iets geks: hij boog door. Blijkt hij doormidden gebroken te zijn. Nog nooit meegemaakt. En omdat ik niet direct een reserveplank heb, pakte ik mijn biebboek en alleen om de openingszin zou je het boek al kopen. Maar even verder werd het nog beeldender. Ik houd van de wind, probeer er soms over te schrijven, lees er graag over, maar zo mooi als hier heb ik nog niet gelezen.

…’Het dunne gras, dat min of meer de heuvel bedekte, werd door de wind aangeraakt met windstoten van verschillende sterkte en bijna verschillend van aard- de ene wreef grof over de halmen, de ander harkte er priemend doorheen en weer een ander borstelde ze als een zachte bezem. Men bleef instinctief staan om te horen hoe de bomen rechts en links weeklaagden, of in de regelmatige antifonen van een kerkkoor zongen, hoe heggen en heester aan de lijzijde vervolgens de toon oppakten en deze tot de tederste snik lieten dalen, en hoe de gehaaste windvlaag vervolgens naar het zuiden dook, om nooit meer gehoord te worden...’

Op ieder pagina staan zulke mooie stukken, je zou er bijna een gedicht van kunnen maken. Ga ik nu niet doen, ik ga een nieuwe strijkplank kopen. En dit boek, want dit is een echt hebbe- en herleesboek: ‘Ver weg van het stadsgewoel’ van Thomas Hardy.

Ik moet mijn kamer opruimen maar zag net een map met citaten en deze is voor onze M., vast liggend aan het zwembad in Griekenland.

Toen ik op school zat, las ik in boeken. En wat ik gelezen had, zette ik op een papiertje. Een proefwerk. Als de meester vond dat het voldoende was, gaf hij mij een voldoende. Toen ik studeerde, las ik in boeken. en wat ik gelezen had, vertelde ik aan de professor. Een tentamen. Als die man vond dat het voldoende was, gaf hij mij een voldoende. Nu ik leraar ben, lees ik in de boeken. En wat ik lees, vertel ik aan mijn leerlingen. Die zetten het op papier. Een proefwerk. Als ik vind dat het voldoende is, geef ik ze een voldoende. Mijn leven bestaat uit boeken en papier. Ik verteer mijn papier in mijn boekmaag, en ik braak kennis uit. Daarvoor ontvang ik geld. Dat is mijn leven.

A.L.Snijders
uit: ‘Heimelijke vreugde’.

Vandaag een rustige dag met buiten wolken die heel langzaam langs komen en soms wat regen laten vallen. Binnen is het lekker, geen koude wind, wel warme thee en boeken. Straks komen de bridgespullen tevoorschijn en gaan we met I. en W. weer eens wat spelletjes spelen. Maar nu is het nog niet zover. Nu ligt er naast mij een oud citatenboekje waar ik in 1995 heel veel in heb overgeschreven uit de boeken die ik toen las. Zoals uit ‘Paula’ van Isabelle Allende: …’ De dagen verglijden als geduldige korrels van de zandloper, zo langzaam dat ze zoekraken op de kalender’…

Dat eerste deel van de zin, dat is zoals wij dat allemaal wel eens denken en zoals het vaak wordt beschreven, bijna een cliché, maar het tweede deel, dat is een stuk dat alleen een goede schrijver kan schrijven. Dit soort zinnen schrijf ik over om ze later te herlezen, vele malen soms. En er dan steeds weer van te genieten. Zoals ook deze zin uit hetzelfde boek:…’ En de wanden van bordkarton waren zo dun dat ’s nachts onze dromen door elkaar heen liepen…’

Prachtig beeld toch, daar kun je je zoveel bij voorstellen. Dat is de magie van het woord.

Vandaag weer zo’n heerlijke dag voor even op de fiets en lang op het balkon. Althans voor mij, Ton loopt al met stok maar de fiets, dat is nog een halte te ver. Maar de rolstoel is de deur uit, dus het gaat goed.

Gisteren en vandaag voor de tweede keer het laatste boek van Adriaan van Dis gelezen: “Ik kom terug”. En dat kan ik zo weer voor een derde keer ook lezen, maar nu nog niet. Nu ben ik verder gegaan in zijn hele dikke boek “Leeftocht”. Ik bladerde terug en bekeek de aangestreepte stukken en bewonderde weer zijn taalgebruik en verwonderde mij over zijn inzicht in de mensen en de maatschappij.

In 2006 schreef hij “Brief aan mijn Turkse kleermaker” en ik pak daar een stukje uit (hij is dan in Parijs)…” Het Franse integratiemodel is kleurenblind. Wie Saïd of Bubakar heet kan maar beter zijn naam veranderen als hij voor een sollicitatiegesprek wil worden opgeroepen. En als hij zover komt, schieten de woorden hem tekort. Een recent onderzoek van Libération heeft uitgewezen dat de woordenschat van jongeren uit de probleemwijken nauwelijks de achthonderd overstijgt. Aan de andere kant van de Périphérique beschikken blanke leeftijdgenoten over minstens tweeduizend woorden. La courneuve, tien metrominuten van het centrum, maar in de praktijk lichtmijlen verwijderd van de witte wereld…”

In zo’n omgeving met een heel hoog percentage werklozen kunnen jongeren zich steeds meer gaan afzetten tegen de westerse wereld en worden ze rijp gemaakt voor extremisme. Niet alleen in Frankrijk, maar ook in ons land. Ik dacht dat goede scholing mogelijk een oplossing zou kunnen zijn maar dat is niet zo. Ook hoger opgeleide jongeren maken die keuze. En als je dan hoort hoe sommige hun best hebben gedaan op school, diploma’s hebben behaald maar inderdaad niet op een sollicitatiegesprek worden uitgenodigd, maar met een Hollandse naam onder dezelfde brief wel, dan vind ik het knap dat zij toch aan de goede kant van de wet blijven. Ondanks het uitzichtloze dat zij om zich heen zien.

Ik denk dan ook wel eens: hoe zou het andersom zijn? Als westerlingen in grote groepen in oosterse landen zouden komen wonen, hoe zou op hen gereageerd worden? Ik vrees hetzelfde want wij mensen zijn toch wel erg geneigd om te willen behouden wat we hebben en delen dat niet graag met mensen die wij nog niet goed kennen. Maar gelukkig zijn er overal uitzonderingen op deze regel, dat was gisteren ook te zien in De reünie over vluchtelingen in 2002 op Vlieland. Na een aanvankelijk moeilijke start werden die mensen in de harten van de Vlielanders gesloten en een van de belangrijkste mensen daar was de echte dokter Deen. Een mevrouw noemde hem een heilige. Zelf zal hij daar heel anders over denken, net als al die vrijwilligers die zich totaal inzetten voor de vluchtelingen waar dan ook.