woordenboek

Ik slaap redelijk goed maar lig geregeld ook wakker en dan denk ik aan van alles. Opeens kwam het woord ‘bedoelen’ in me op en ik dacht: zo maak je van een zelfstandig naamwoord (doel) een werkwoord door er ‘be’ voor te zetten en er ‘en’ achter te plakken. Toen lag ik nog meer van zulke woorden te bedenken maar als je weer in slaap valt dan vergeet je die weer. Gelukkig heb ik een woordenboek uit 1925 en daar kijk ik graag in. Daar plukte ik de volgende woorden uit:

Begroeten – bedanken- bedisselen- beijveren- bekampen- bekreunen- belasten- benevelen- bepoederen- berijmen- berusten- beschermen- bestempelen- bewalmen- bezegelen- bezielen.

Bij ‘bedisselen’ staat: met den dissel bewerken, gladmaken. Figuurlijk: in orde brengen, beredderen.

Toen dacht ik: wat is een dissel? Dat stond wat verderop: een bijl waarvan het vlakke of holle blad naar den steel gekromd en van binnen naar buiten schuin afgeslepen is.

Waar zo’n slapeloos uurtje al niet toe kan leiden: naar een oud woordenboek.

sprintjes

Bij het schrijven gisteren schreven we sprintjes. Dat is binnen een bepaalde tijd aan een stuk doorschrijven zonder te stoppen of na te denken. Er werden enkele woorden gekozen om bij te schrijven en twee hadden met school van vroeger te maken maar ook met het heden.

Schone lei.`

Met een schone lei beginnen, wat zou dat heerlijk zijn en wat een ruimte komt er dan weer in je leven. Maar ook die lei wordt weer gevuld met dingen die fout zijn gegaan. Je hoopt echter op veel mooie nieuwe ervaringen.
Het jammere van een schone lei is wel dat de mooie dingen uit het verleden ook uitgewist zijn met de borstel die alles schoonveegde.
Maar gelukkig zijn ze opgeslagen in mijn hart.
Een schone lei geeft me een hoopvol gevoel. Er zit weer iets nieuws aan te komen. ‘verwachtingsvol’ is het eerste woord erop.

Inktlap.
Oh wat maakte mijn moeder ieder jaar een mooie inktklap toen ik op de lagere school zat. Ze gebruikte er oude lapjes voor en restjes van de zeemleren lap. Dan reeg ze ze in het midden aan elkaar en zette het bovenop vast met een kraal of een knoop. En die inktlap gebruikte ik het hele jaar.
Ik ben onlangs weer aan de gang gegaan met een kroontjespen in een houten houder. Niet om te schrijven maar om mee te tekenen en nu mocht ik hard op de pen drukken en intvlekken maken. Ik heb geen echte inktlap maar een oude zakdoek om mijn pen aan af te vegen.
Maar door het woordje inktlap ben ik weer even terug naar mijn schooltijd. Naar mijn onzekerheid, naar het spelen op het schoolplein, naar de angst voor de juf of het plezier van het zingen met de hele klas.

het handenbos

Dit sprookje schreef ik in 2019. Om het te kunnen lezen moet je even op de afbeelding klikken. De afbeelding was er eerst, daarna kwamen de woorden.

spelen met woorden

Jawel, ik ben weer aan het spelen met woorden geweest vandaag. Het buiten lokte niet zo. Uit een weekblad allerlei woorden uitgeknipt, daar groepjes van gemaakt die weer gerangschikt, opgeplakt, erbij gekleurd en daar een gedicht bij gemaakt. En toen kwam er een mooie paasboodschap uit. klik op de afbeelding om de tekst goed te kunnen lezen.

weer thuis

We zijn weer thuis en gelukkig is dat ook heel fijn. Nu al die foto’s bekijken, sorteren, bewerken, heerlijk om te doen. Ik had van de week ook een zentangel gemaakt van een gezicht, was niet de bedoeling maar ontstond zo. Toen heb ik de zakjes met uitgeknipte woorden en zinnen erbij gepakt en ontstond dit. En toen het klaar was zag ik dat je vanaf elke plek kunt beginnen met lezen, en rechtsom of linksom, het klopt elke keer. Was weer een leuke verrassing.

bakermat

Ik zit lekker op het balkon te lezen en wissel dat af met wat puzzelen. Ik moest een ander woord vinden voor ‘plaats van oorsprong’. Nadat ik wat letters had kwam er eerst baker en toen wist ik dat er mat achter moest.

Bij dat woord ging er van alles door mijn hoofd. Ik zag een vrouw die moest bevallen en geholpen werd door een baker. Toen het kind was geboren werd het op een speciaal matje neergelegd, eigendom van de baker: de bakermat.
Het is een wat saai ogend matje dat snel gewassen kan worden want iedere baker heeft maar één bakermat en ze weet nooit wanneer het volgende kind het nodig heeft.
Het matje gaat van moeder op dochter, mits die dochter ook baker wordt.
Werd in de winter de mat te heet verwarmd, dan werd het kind, helaas voor de ouders, te heet gebakerd.

Behalve een bakermat had de baker ook bakerpraatjes die ze te pas en te onpas bezigde. De meeste mensen wisten dat die praatjes op bijgeloof berustten maar toch waren er genoeg mensen die ze voor waar aannamen.

Enkele van die bakerpraatjes waren:
Worden je ribben blauw geschopt? Een jongen. Meisjes schoppen lager.
Draag je je baby hoog? Een meisje.
Zijn je handen zacht? Een meisje.

Dat is toch zo leuk als je over woorden die je gebruikt soms wat langer gaat nadenken en je fantasie de loop laat.
Ik tik het woord ‘baker’ in om naar een plaatje te zoeken en dan zie ik hoe onze taal al vol engels zit want ik krijg allerlei plaatjes van bakkers en hun spullen en George Baker. Maar ik heb er een gevonden en duidelijk is de bakermat te zien.

handdoek en theedoek

Bij ons in de keuken hangen, zoals bij de meeste mensen, een handdoek en een theedoek. Opeens bedacht ik: waarom heet het een theedoek en geen koffiedoek of waterdoek? En beide voorwerpen, de theedoek en de handdoek heten doek maar zijn heel verschillend van materiaal. De theedoek glad en dun en de handdoek rul en veel dikker. En in de keuken klinkt handdoek nog logisch, je droogt daar alleen je handen af, maar in de badkamer hangen ook handdoeken waar je je hele lijf mee afdroogt en die heten toch geen lijfdoek. En een grote handdoek voor op het strand heet dan weer een badlaken. Voor gasten zijn er speciale gastendoekjes. Wat zijn veel woorden die je automatisch gebruikt eigenlijk verrassend. Zo vind ik het woord ‘washandje’ zo leuk. Een soort zakje van stof waar je hand ingaat en zeep erop en daar kun je je bij de wastafel dan mee wassen. Voordat de mensen douches kregen was dat de manier waarop de lichamen gewassen werden.

Ik keek even op internet naar de oorsprong van het woord ‘theedoek’ en zag daar het volgende staan:

In de achttiende en negentiende eeuw dronken deftige dames thee uit fraaie porseleinen kopjes. Ze wasten deze kopjes zelf, omdat ze de handen van de dienstmeiden te ruw vonden. Ze hadden hiervoor fijne damasten doeken: theedoeken. Die doek werd alleen voor de theekopjes gebruikt.En die naam is nooit meer verdwenen.

volgende stap

Nadat de tekening klaar was heb ik woorden gezocht en erbij gelegd. Je kunt rondlezen en op verschillende manieren starten met rondlezen.

de letter P

Gisteren kreeg ik een opdracht: maak zeven zinnen met woorden die beginnen met de letter P. Nu had ik nog een zelf ontworpen letter P in voorraad, dus die heb ik gecombineerd met mijn zinnen. Thema van de dag: patrijs in perenboom. Dat ziet er dan zo uit:

boekselen

Weer aan het boekselen geweest en de gekozen woorden bepaalden het latere gedicht. Klik erop om het vergroot te zien.

Verder kijken »